De Ulrike Quade Company, al meer dan twintig jaar een pionier in interdisciplinair visueel theater in Amsterdam, combineert poppenspel en technologie op het toneel. Onze missie is om de grenzen tussen technologie, kunst en menselijkheid te vervagen. Dit doen we door samen te werken met professionals uit de podiumkunsten, creatieve industrie en wetenschappen.

In ons project Center Stage Robotics onderzoeken we hoe industriële robots kunnen optreden in een theatrale omgeving. Van juli 2023 tot december 2024 duiken we in de wereld van industriële robots binnen theater en performance. Onze sprints zijn hierbij essentieel: intensieve werksessies waarin we met een multidisciplinair team specifieke onderwerpen en thema’s verkennen. Deze sessies leveren nieuwe inzichten, prototypes en concepten op voor toekomstige theater- en museumprojecten.

Vierde sprint: hoe spreekt een robot?

In deze sprint stond de stem en het geluid van robots centraal, naar aanleiding van het lopende project van Bram Ellens. Dit project, gebaseerd op het boek “De robot van de rommelmarkt”, wordt vertaald naar een theaterstuk onder de naam “Recycled Robot” (Dragt 1967). Het theaterstuk vereist dat robots als acteurs optreden en communiceren via spraak, wat technische en conceptuele uitdagingen met zich meebrengt. Bram werkte samen met stemacteur en geluidsontwerper Harmen, die als gast deelnam aan deze sprint. Samen verkenden ze de betekenis van stem en geluid als medium in de context van podiumkunsten en andere creatieve praktijken.

De betekenis van stem in theater

Gedurende de sprint werd duidelijk hoe belangrijk de stem is voor het karakter van een entiteit in relatie tot het visuele aspect, de omringende ruimte en andere media. De kwaliteit en toon van de stem spelen een cruciale rol bij het vormgeven van een personage en kunnen bekende karakters vervreemden, waardoor ruimte ontstaat voor zelfreflectie en verbeelding bij het publiek. Bram en Harmen verwezen naar de stemmen van R2-D2 uit Star Wars en Wall-E als voorbeelden van bekende robotpersonages met karakteristieke stemmen en geluiden. Het veranderen van hun stemmen kan zowel hun karakter vervormen als nieuwe betekenissen en gevoelens ontwikkelen.

In het proces van het vertalen van de literaire personages uit De robot van de rommelmarkt naar het theater, werd de kwaliteit van de stem als integraal onderdeel van de karakterontwikkeling besproken. Dit beïnvloedt de algehele betekenis die het stuk kan overbrengen.