Mens-robot interactie: veiligheid en improvisatie
De Ulrike Quade Company, al meer dan twintig jaar een pionier in interdisciplinair visueel theater in Amsterdam, combineert poppenspel en technologie op het toneel. Onze missie is om de grenzen tussen technologie, kunst en menselijkheid te vervagen. Dit doen we door samen te werken met professionals uit de podiumkunsten, creatieve industrie en wetenschappen.
In ons project Center Stage Robotics onderzoeken we hoe industriële robots kunnen optreden in een theatrale omgeving. Van juli 2023 tot december 2024 duiken we in de wereld van industriële robots binnen theater en performance. Onze sprints zijn hierbij essentieel: intensieve werksessies waarin we met een multidisciplinair team specifieke onderwerpen en thema’s verkennen. Deze sessies leveren nieuwe inzichten, prototypes en concepten op voor toekomstige theater- en museumprojecten.
Derde sprint: veiligheid en improvisatie bij handmatige manipulatie van de KUKA
In deze sprint focusten we op de handmatige manipulatie van KUKA-robots binnen de podiumkunsten. Dit brengt specifieke veiligheidsuitdagingen met zich mee, aangezien de robots veel kracht hebben en minder voorspelbaar worden wanneer ze handmatig worden bediend. Het doel was om manieren te vinden om de robots veilig en effectief te laten samenwerken met menselijke performers.
De uitdagingen van handmatige manipulatie
KUKA-robots zijn oorspronkelijk ontworpen voor industrieel gebruik, waar ze doorgaans niet direct met mensen samenwerken. Ze missen daarom de veiligheidsvoorzieningen die nodig zijn in een theatrale context. Wanneer robots handmatig worden bediend, kunnen onverwachte acties plaatsvinden, vooral als de bediener niet veel ervaring heeft. Dit kan gevaarlijke situaties opleveren voor performers in de buurt van de robot.
Experimenteren met veiligheid en besturing
Het evenement begon met Rick van Dugteren, die verschillende technologieën en methoden presenteerde om de veiligheid en beheersbaarheid van handmatige manipulatie te verbeteren. Een belangrijk aspect was de introductie van software die extra veiligheidsfuncties biedt, zoals automatische stops op basis van nabijheid en snelheid. Deze functies kunnen ervoor zorgen dat de robot veiliger opereert in de nabijheid van menselijke performers.
Daarnaast koppelde Rick een Xbox-controller aan de robot om te testen of dit een eenvoudigere en veiligere manier van handmatige besturing kon bieden. De Xbox-controller is veel gebruiksvriendelijker dan de oorspronkelijke KUKA-controller, maar heeft ook beperkingen in functionaliteit. Marijke Hessels was de eerste die de KUKA via de Xbox-controller bediende. Het experiment toonde aan dat sommige bewegingen van de robot onverwacht en soms abrupt waren, wat benadrukt hoe belangrijk training en ervaring zijn bij het handmatig besturen van de robot.
Discussie en reflectie
De daaropvolgende discussie leverde waardevolle inzichten en ideeën op voor toekomstige ontwikkelingen. De deelnemers benadrukten het belang van vaardigheid en gevoeligheid bij het handmatig manipuleren van KUKA-robots, vergelijkbaar met de vaardigheden van poppenspelers. Het verschil is echter dat robots veel krachtiger en minder voorspelbaar zijn, wat extra veiligheidsmaatregelen vereist.
Een interessant idee dat naar voren kwam, was het gebruik van motion capture-technologie om de bewegingen van de robot te koppelen aan de bewegingen van een menselijk lichaam. Dit zou niet alleen de veiligheid kunnen verbeteren, maar ook nieuwe artistieke mogelijkheden openen. Bijvoorbeeld, een kunstenaar zou bewegingen kunnen opnemen en later opnieuw afspelen, waardoor een nauwkeurigere en veiligere interactie met de robot mogelijk wordt.
Conclusie
Deze sprint legde de basis voor het aanpakken van veiligheidsproblemen bij de handmatige manipulatie van KUKA-robots in de podiumkunsten. De experimenten en discussies inspireerden nieuwe ideeën en reflecties die in toekomstige bijeenkomsten verder uitgewerkt kunnen worden. Het evenement benadrukte de noodzaak van zowel technologische als trainingsoplossingen om de veiligheid en artistieke potentie van robots in theater te maximaliseren.