Mens-robot interactie: zorg in de performancekunst
De Ulrike Quade Company, al meer dan twintig jaar een pionier in interdisciplinair visueel theater in Amsterdam, combineert poppenspel en technologie op het toneel. Onze missie is om de grenzen tussen technologie, kunst en menselijkheid te vervagen. Dit doen we door samen te werken met professionals uit de podiumkunsten, creatieve industrie en wetenschappen.
In ons project Center Stage Robotics onderzoeken we hoe industriële robots kunnen optreden in een theatrale omgeving. Van juli 2023 tot december 2024 duiken we in de wereld van industriële robots binnen theater en performance. Onze sprints zijn hierbij essentieel: intensieve werksessies waarin we met een multidisciplinair team specifieke onderwerpen en thema’s verkennen. Deze sessies leveren nieuwe inzichten, prototypes en concepten op voor toekomstige theater- en museumprojecten.
Tweede sprint: interactie van zorg tussen mens en robot
In een van onze recente sprint-events onderzochten we het thema zorg in de interactie tussen mens en robot. Circusartiest en performer Daniel Simu ging hierbij een unieke dialoog aan met een KUKA-robot. Daniel Simu, bekend om zijn werk in acrobatiek, circuselektronica en generatieve kunst, bracht zijn veelzijdige artistieke vaardigheden in om de dynamiek van deze interactie te verkennen.
De performance: een spel van beweging en reactie
Tijdens de sprint werden drie verschillende sequenties opgevoerd, waarbij de interactie tussen Daniel en de KUKA-robot centraal stond. Rick van Dugteren, verantwoordelijk voor de programmering en bediening van de robot, zorgde ervoor dat de robot op specifieke manieren bewoog. Elke sequentie werd gevolgd door een discussie die nieuwe inzichten opleverde over hoe mens en robot met elkaar omgaan.
In de eerste sequentie bewoog de robot dicht bij de grond met een metalen wiel aan het uiteinde. Daniel reageerde door het wiel vast te houden, te duwen of eraan te trekken, wat een komische slapstickachtige sfeer creëerde. In de tweede sequentie werd het wiel hoger geplaatst, waardoor Daniel zijn reacties moest aanpassen. Deze veranderende dynamiek riep vragen op over hoe de performers invloed op elkaar uitoefenen.
In de derde sequentie veranderde de robot zijn bewegingspatroon naar een op- en neergaande beweging. Daniel hing aan het wiel in een foetushouding, wat een gevoel van zorg en kwetsbaarheid opriep. Deze sequentie benadrukte de fysieke en emotionele aspecten van de interactie, waarbij de kracht en fragiliteit van zowel de mens als de robot centraal stonden.
Inzichten en reflecties over zorg en kwetsbaarheid
Na elke sequentie bespraken de deelnemers de waargenomen kenmerken van de interactie. De vaardigheden van Daniel, zoals het innemen van bepaalde posities en het uitvoeren van bewegingen als reactie op de robot, benadrukten het thema zorg. De momenten waarop Daniel stil hing aan het wiel riepen associaties op met menselijke kwetsbaarheid en zorgzaamheid. De voorgeprogrammeerde bewegingen van de robot werden echter als minder zorgzaam ervaren, terwijl handmatige bediening via een afstandsbediening een meer bedachtzame en zorgzame expressie mogelijk maakte.
Deze exploratieve performance liet zien hoe artistieke vaardigheden en genres zoals slapstick kunnen helpen bij het uitdrukken van complexe concepten als zorg. Dit inspireerde ons tot verdere verkenning van manuele interactie met de KUKA-robot, wat het thema zal zijn van een aankomend Sprint-event.
Conclusie
Deze tweede sprint gaf ons waardevolle inzichten in hoe mens en robot op een zorgzame manier kunnen interageren binnen de context van performancekunst. De discussies en observaties die voortkwamen uit deze sessies zullen dienen als basis voor toekomstige sprints en verdere verkenningen van de dynamiek tussen mens en robot in verschillende artistieke en sociale contexten.